Mindsetinterventies werken. Carol Dweck is een vooraanstaande Amerikaanse psychologe die een interessante theorie heeft over mindset en de mogelijkheden die je hebt. Zij heeft jarenlang onderzoek gedaan naar prestatie en succes in het bedrijfsleven, onderwijs en in de sport en kwam tot de ontdekking dat je grofweg twee verschillende mindsets kunt hebben, namelijk een ‘fixed’ mindset of een ‘groei’ mindset.

Tijdens haar observaties in klaslokalen merkte zij op dat sommige leerlingen veel doorzettingsvermogen toonden ondanks dat ze geconfronteerd werden met tegenslagen, zoals lage cijfers. Echter bij een andere groep leerlingen zag ze een heel ander beeld: wanneer deze groep met tegenslagen geconfronteerd werd, werden de leerlingen onzeker en ze gaven snel op. Volgens Dweck: motivatie is afhankelijk van de overtuiging ofwel mindset over de potentie van de mens om zich te ontwikkelen:

  • Geloof je dat het vermogen om te leren grotendeels is bepaald door eigen inspanning?  Dan heb je een groei mindset.
  • Geloof je dat het vermogen om te leren grotendeels is bepaald door genetische aanleg?  Dan heb je een statische mindset.

Het hebben van één van de twee mindsets kan een heel groot verschil uitmaken in hoe je presteert en hoe gemotiveerd je bent om je doelen te behalen. Het verklaart zelfs de belangrijkste oorzaak van motivatieproblemen en faalangst.

fixed-mindset-growth-mindsetFixed mindset versus Growth mindset
Als je een fixed mindset (statisch) hebt, zie je bekwaamheid als een relatief vaste eigenschap en talent, dat heb je of dat heb je nu eenmaal niet. Sporters met een groei mindset zien echter wel in dat sommige sporters misschien beter zijn in het aanleren van bepaalde vaardigheden, maar zien talent en bekwaamheid als een potentieel dat ontwikkeld kan worden. De focus ligt op verbetering en ontwikkeling. Onderzoek heeft uitgewezen dat de twee mindsets in de sportwereld tot hele verschillende motivaties kunnen leiden. Zo zullen mensen met een fixed mindset liever willen laten zien wat ze goed kunnen en wat ze minder goed kunnen verbergen.

De onderzoeken die het verschil tussen de mindsets hebben aangetoond zijn talloos. Bij één onderzoek werd de hersenactiviteit gemeten als mensen een ingewikkelde test moesten maken. Nadat ze de test hadden gemaakt werd hen eerst verteld of ze het antwoord goed of fout hadden en even later wat daadwerkelijk het antwoord had moeten zijn.

Uit het onderzoek kwam naar voren dat mensen met een fixed mindset voornamelijk aandacht besteedden aan of ze het antwoord goed of fout was en niet aan wat het juiste antwoord daadwerkelijk was. De focus was op goed of fout en niet op de mogelijkheid om te leren. De mensen met een groei mindset besteedden aandacht aan zowel of ze het antwoord goed of fout hadden en aan wat het juiste antwoord was.

Talent en inspanning
Carol Dweck deed onderzoek naar de reactie van leerlingen op een slecht cijfer voor een nieuw vak. Leerlingen met een op groei gerichte mindset zeiden dat ze de volgende toets meer zouden studeren. Maar leerlingen met een statische mindset zeiden juist dat ze de volgende keer minder zouden studeren. Want waarom zou je leren als je de capaciteiten er niet voor hebt? Ze proberen niet van hun fouten te leren en die te herstellen, maar ze proberen alleen hun eergevoel te herstellen. Bijvoorbeeld door te kijken naar leerlingen die nog slechter scoorden. En als iets mislukt, dan zoeken ze de oorzaak daarvoor buiten zichzelf. Dit heet ook wel een externe locus of control. Het probleem is dan dat je jezelf niet aanpakt. En dus leer je niet. Leerlingen met een interne locus of control onderzoeken bij zichzelf wat ze een volgende keer anders zouden doen.

Mensen met een statische mindset houden niet van inspanning, maar alleen van talent. Ze vinden dat inspanning ervan getuigd dat je geen talent hebt. Want als je talent hebt, dan komt het vanzelf aanwaaien. Mensen met een op groei gerichte mindset kijken daar heel anders tegenaan. Ook genieën moeten werken om succesvol te worden. En, wat is er zo heroïsch aan het hebben van talent? Natuurlijk willen zij ook wel graag talent, maar ze bewonderen de inspanning. Want wat je capaciteiten ook zijn, het is de inzet die talent doet ontvlammen en omzet in prestaties.

Ik verdeel de wereld niet in zwak of sterk of in successen en fiasco’s, ik verdeel de wereld in mensen die leren en mensen die niet leren – Benjamin Barber

Prestatie en feedback
Carol Dweck deed ook onderzoek naar prestatie en feedback. In het onderzoek verdeelde ze leerlingen in twee groepen en legde hen een redelijk moeilijke opdracht voor. Daarna gaf ze de ene groep als feedback: ‘Geweldig, je hebt een mooi cijfer, je moet hier wel erg goed in zijn.’ De andere groep kreeg als feedback: ‘Geweldig, je hebt een mooi cijfer, je moet wel hard gewerkt hebben.’ Toen ze daarna een opdracht mochten kiezen, sloegen leerlingen uit de eerste groep een nieuwe uitdaging af. Ze wilden niet het risico lopen dat hun talent in twijfel getrokken zou worden. Van de leerlingen uit de tweede groep koos 90% procent voor een moeilijkere uitdaging waarvan ze konden leren.

Daarna gaf ze beide groepen moeilijkere opdrachten, die ze niet zo goed deden. De eerste groep vond zichzelf niet zo slim meer en vond er niets meer aan. Na deze moeilijkere opdrachten kelderden hun cijfers, ook als ze eenvoudigere opdrachten kregen. Ze hadden het vertrouwen in hun talenten verloren. De tweede groep vond het nog steeds leuk en hadden plezier in de moeilijkere opdrachten. Ze presteerden steeds beter. Het prijzen van talent heeft dus een negatief effect, terwijl het prijzen van inzet een positief effect heeft. Dit laat zien hoe belangrijk het is op welke wijze leerkrachten feedback geven.

Mindset en leiderschap in het bedrijfsleven
In dit hoofdstuk beschrijft Carol Dweck de mindset die werkgevers, werknemers en bedrijven succesvol maakt. Interessant is het dat sommige bedrijven hun werknemers aannemen op basis van hun mindset. Het is belangrijk om een werksfeer te creëren waarin:

  • Vaardigheden als ontwikkelbaar gepresenteerd worden.
  • Leren en doorzettingsvermogen gewaardeerd worden, niet alleen de aanwezigheid van talent.
  • Feedback stimuleert om te leren.

Mindsetinterventies: Mindset veranderen
Mindsets maken een belangrijk deel van je persoonlijkheid uit, maar ze zijn wel te veranderen. Alleen al als je weet dat ze bestaan, kan dat ervoor zorgen dat je anders gaat denken en anders reageert. Met zelfmanagement kan je jezelf aanpakken als je merkt dat je in de greep bent van de statische mindset, bijvoorbeeld als je kansen om te leren laat schieten of ontmoedigd raakt als iets veel inspanning kost. Schakel dan over naar de op groei gerichte mindset: pak kansen, leer van fouten, blijf moeite doen!

ik-heb-het-nog-nooit-gedaan-dus-ik-denk-dat-ik-het-wel-kan-pipi-langkousPipi Langkous had een aangeboren groeimindset:

Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan.

Bovendien is het zo dat iemand met een statische mindset niet altijd op die manier hoeft te denken. Ook kan je mindset verschillen per vaardigheid. Je kunt bijvoorbeeld geloven dat intelligentie ontwikkelbaar is, maar dat kunstzinnige vaardigheden vastliggen.

Bij het veranderen van mindset speelt de interne monoloog – de zelfspraak –  een belangrijke rol. Een interne monoloog die gericht is op veroordelen moet veranderen in een monoloog die aanstuurt op ontwikkeling.

Kennis over de werking van het brein kan bijdragen aan het veranderen van de mindset. Sommige mensen denken dat je slim, middelmatig of dom bent en dat altijd blijft. Maar recent hersenonderzoek laat zien dat het brein lijkt op een spier: hij wordt sterker als je hem vaker gebruikt. Bij het leren ontstaan er nieuwe, kleine verbindingen. Hoe meer je jezelf uitdaagt om te leren, hoe meer hersencellen ontstaan. Het resultaat? Een gezonder, scherper verstand.

Veranderen van mindset is geen chirurgische ingreep. Als je mindset verandert, zijn je oude overtuigingen niet ineens weg. De nieuwe overtuigingen krijgen een plaatsje naast de oude. Als ze sterker worden, bieden ze een andere manier van denken, voelen en gedragen. Dit moet je volhouden. Het veranderen van je mindset bestaat niet uit het toepassen van een paar trucjes. Het gaat niet enkel om het toepassen van op groei gerichte methoden, maar om het veranderen van denken.